Kunst & Cultuur

Hoe Engelse overheersing wordt afgewend. Wie kent niet Braveheart, de patriot die aan de wieg stond van de Schotse onafhankelijkheid van Engeland. De lezing gaat over de strijd van de Schotse volkeren in de Middeleeuwen. Te beginnen met de Keltische volken, de tijd van de Romeinen tot het eind van de 15e eeuw toen tijdens de Stewart dynastie ook in Schotland een Tudor aan de macht kwam. Over de eeuwen heen hebben zich in Schotland veel verschillende volkeren gevestigd. Sommigen zijn verdwenen, zoals de Picten, anderen hebben zich permanent kunnen handhaven of hebben zich vermengd met andere volken. Een belangrijke rol speelde hierin het verschil tussen de Lowlands en de Highlands. De bloedige strijd om de macht maakte de bewoners van Schotland geharde strijders die met succes de Engelsen bestreden. Tijdens de wanordelijke strijd om de macht in de 15e eeuw in Engeland werd Schotland zelfs een factor om strategisch rekening mee te houden.

In deze lezing gaan we op twee avonden in op de historische ontwikkeling van de EU en op de tegenwoordige ontwikkelingen. De EU staat de laatste jaren veel in het nieuws. Veel mensen hebben er een mening over. Het is als burger/kiezer moeilijk om hier wijs uit te worden. Het is de bedoeling dat u na deze lezing in staat bent om de zin en de onzin over de EU te onderscheiden. Op de tweede avond gaan we in op de Euro en de Brexit en andere actuele onderwerpen. Er is ook de ruimte voor vragen en discussie.

Na een aarzelend begin in het vroege christendom ontwikkelde zich in de christelijke kunst in de loop der eeuwen een uitgebreide en ingewikkelde symboliek. Het christendom stond midden in de maatschappij die deze beeldtaal beïnvloedde. Deze cursus van vijf lezingen begint met de vroegste christelijke voorstellingen in de catacomben van Rome en eindigt met de late middeleeuwen, een periode waarin mensen zich losmaakten van het wereldbeeld van voorheen. Aan de hand van overvloedig beeldmateriaal wordt de ontwikkeling van de symboliek geschetst.

In het eerste millennium v.Chr. waren de Kelten een machtig volk in het midden van Europa. Zij woonden eerst in Zwitserland en het zuiden van Duitsland, maar verspreiden zich uiteindelijk over heel Europa van Ierland tot in Roemenië. Eén van de stammen van de Kelten waagt zelfs de oversteek naar Azië: wij kennen hen als de Galaten in wat nu Turkije is. De Kelten hebben nooit één groot rijk gesticht: het waren allemaal aparte stammen, die ook onderling vochten.

Voor deze cursus duiken we in de geschiedenis van het middeleeuwse Gouda. Broederschappen die veelal als de religieuze voorlopers van de gilden worden gezien kwamen ook in Gouda voor. We maken kennis met de bekendste broederschappen en gilden, en zullen horen wanneer en waarom ze weer uit de samenleving verdwenen. Ook zal tijdens deze cursus duidelijk worden waar we in het moderne Gouda nog aan deze middeleeuwse organisaties herinnerd worden. 

Kunstliefhebbers en sportfanaten zijn nu vaak verschillende mensen. Toch is sport door de tijd en alle culturen heen, een favoriet onderwerp van de kunst geweest. Dat gaat u zien en horen in de lezing Sport in de kunst.

In deze lezingen gaan we op twee avonden in op de gebeurtenissen en processen in de middeleeuwen die onze wereld van vandaag hebben gevormd. We behandelen onder andere hoe het kan dat Europa zo veel succesvoller is geweest in de geschiedenis, waarom Europa zulke goed georganiseerde staten heeft en waarom er in Europa democratie is ontwikkeld. We zullen zien hoe Europa een uniek pad heeft bewandeld in haar geschiedenis en dat Europa in de Middeleeuwen als het ware op dit unieke pad is gaan voorsorteren. Voor iedereen die onze hedendaagse wereld beter wil begrijpen!

Het kerkelijk jaar kent de zogeheten Kerstkring die loopt van de advent tot en met Maria lichtmis en omvat feesten zoals onder andere het kerstfeest, Driekoningen en een aantal andere wat minder bekende feesten. In deze lezing zal worden ingegaan op het ontstaan van deze feesten, haar gebruiken en op welke manier de gebeurtenis in de kunst is verbeeld. Zo krijgt u antwoord op uiteenlopende vragen zoals waarom wij een kerstboom opzetten met de kerst, wat het stevensmannetje is en wat bedelfeesten zijn.

In oktober 2018 opent in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden een tentoonstelling over de goden van het oude Egypte. Het verhaal van de Egyptische goden begint bij het scheppingsverhaal of liever bij de vele scheppingsverhalen, want elke regio in Egypte had zijn eigen schepper en scheppingsverhaal. Volgens de Egyptenaren was dat geen probleem: de verhalen vulden elkaar aan. De schepping, door welke god dan ook, zorgde ervoor dat de wereld geordend werd. De Egyptenaren noemden deze orde Ma'at. Het was aan de goden en de farao om deze orde in stand te houden. 

Van de negende tot de elfde eeuw n. Chr. waren de Vikingen in heel noordelijk Europa gevreesde plunderaars. Veel kustplaatsen, maar ook dorpen en steden verder landinwaarts, werden verwoest door de Noormannen of Vikingen uit Scandinavië. Ze kwamen in hun slanke, snelle drakenschepen om zoveel mogelijk kostbaarheden te roven. Later veroverden ze delen van West-Europa. Maar niet alleen om te plunderen gingen de Noormannen te scheep: zij dreven handel, vormden de lijfwacht van de Byzantijnse keizer, koloniseerden IJsland en ontdekten Amerika.